Czujesz się niepotrzebny? Pomyśl, że w Gotham jest policja
Gotham to specyficzne miasto.
W masowej świadomości funkcjonuje głównie jako scena starć pomiędzy Mrocznym Rycerzem a jego rozlicznymi antagonistami, a działania obu stron swoją spektakularnością i rozmachem wykraczają poza to, co zwykle rozumiemy pod pojęciem „przestępstwa” oraz „działań organów ścigania”. Łatwo zapomnieć, śledząc kolejne przygody Obrońcy Gotham, że stanowią one pewne ekstremum, a poza nimi, choć przecież nie w oderwaniu od nich, codziennie dochodzi do zwykłych, pospolitych występków i zbrodni. Zaburzona pod wpływem poczynań postaci takich jak Two-Face, Mr Freeze czy Joker struktura przestępczości nie jest jednak jedynym problemem, z którym muszą zmierzyć się funkcjonariusze GCPD, o których opowiada zbiór Gotham Central: In the Line of Duty.
Zdecydowanie najmocniejszą stroną tego tomu są bohaterowie. Choć ich mnogość (mamy do czynienia z obsadą dwóch zmian, dziennej i nocnej, wydziału do spraw poważnych przestępstw, czyli znanego skądinąd M.C.U.) rodziła ryzyko, z jednej strony, chaosu fabularnego, z drugiej zaś – nadmiernego uproszczenia charakterologicznego, scenarzyści uniknęli obu tych pułapek. Czytelnik otrzymuje więc plejadę fantastycznych, żywych indywidualności, poprowadzonych tak, by nie zdominować sobą fabuły. Funkcjonariusze zachwycają różnorodnością zarówno w warstwie charakterologicznej, wizualnej, jak i językowej, bo każdy z nich, w ramach gwary zawodowej, został wyposażony w zindywidualizowany sposób wyrażania się. Mimo tego (a może dzięki temu?) równie dobrze funkcjonują jako bohater zbiorowy. Policjanci, stojący na straży porządku w mieście o takiej specyfice, muszą stawić czoła nie tylko brutalizacji społeczeństwa, korupcji we własnych szeregach czy przemianom, jakie dokonały się po odejściu na emeryturę komisarza Gordona, ale również narastającej frustracji spowodowanej działalnością Batmana, którego nie ograniczają procedury, problemy kadrowe czy stan wyposażenia – i bohaterowie Gotham Central wypadają w tym starciu autentycznie i przejmująco.
W skład tomu wchodzą trzy opowieści, pierwotnie opublikowane w serii Gotham Central #1-10: tytułowe In the Line of Duty, Motive oraz Half a Life.
W pierwszej historii funkcjonariusze stają naprzeciw Mr Freeze’a, odpowiedzialnego za śmierć detektywa Charliego Fieldsa. Obok klasycznego motywu wendetty za śmierć policjanta, przedstawiono czytelnikom problem współistnienia obok siebie legalnych organów ścigania oraz Batmana. W obu przypadkach emocje targające bohaterami oraz ich reakcje pokazane są w sposób poruszający, fabuła jest spójna i jedynym zarzutem może być momentami zbyt nachalna ekspozycja, wydająca się zagraniem nieco prymitywnym, biorąc pod uwagę kunszt scenarzystów.
Motive kontynuuje napoczęty w poprzedniej części wątek sprawy rzekomego porwania czternastolatki, którą otrzymuje do rozwiązania partner zmarłego detektywa Fieldsa, Marcus Driver. Jednocześnie detektywi Patton i „Sarge” Davies trafiają na gorący trop uznanej już za nierozwiązaną sprawy Firebuga. Obie sprawy znajdują zaskakujące zakończenie w finale, przeprowadzonym może nieco zbyt szybko.
Główną bohaterką Half a Life jest detektyw Renee Montoya. Była partnerka skompromitowanego Bullocka, obecnie pracująca z Crispusem Allenem, wiedzie podwójne życie – przed kolegami z pracy i rodzicami, religijnymi latynoskimi emigrantami, ukrywa swoją homoseksualną orientację i partnerkę. To jednak nie koniec jej kłopotów: oskarżony o gwałt, którego zatrzymała, a który uniknął więzienia na skutek błędów proceduralnych, grozi jej pozwem, a jednocześnie zaczyna interesować się nią wydział wewnętrzny… Misternie skonstruowana pułapka zaczyna się zamykać, doskonale oddana została duszna atmosfera zagrożenia.
Mamy więc do czynienia z typowym proceduralem. Scenarzyści, którzy współpracowali ze sobą wcześniej przy dobrze odebranym Batman: Officer Down, doskonale rozumieją konwencję i zgrabnie pogrywają jej klasycznymi elementami, jednocześnie unikając wrażenia sztampy. Stworzone przez nich historie trzymają w napięciu, wciągają i angażują czytelnika, któremu łatwo utożsamić się z zwykłymi, ciężko pracującymi ludźmi. Jednocześnie Gotham Central nie jest bezkrytyczną laurką wystawioną gothamskiej policji. Służą w niej ludzie odważni i tchórzliwi, silni i słabi, tacy z zasadami i tacy, których kręgosłup moralny ma lekką skoliozę. W ogólnym rozrachunku jednak wyjście z cienia Nietoperza wyszło GCPD na dobre.
Z fabułą doskonale współgrają rysunki Michaela Larka. Pomimo pewnego minimalizmu, a momentami wręcz uproszczenia kreski, artysta z wielką wprawą oddaje klimat opowieści, a jego styl fantastycznie sprawdza się w kadrach dynamicznych czy zawierających duży ładunek emocjonalny, a tych w Gotham Central nie brakuje.
Chociaż od pierwszej publikacji Gotham Central minęło trzynaście lat, komiks dobrze zniósł upływ czasu, a poruszone w nim kwestie pozostają współcześnie jak najbardziej aktualne. Zarówno uniwersalne przemyślenia na temat istoty dobra i zła, jak i refleksje mniej ogólne, dotyczące (może demonizowanej?) kondycji moralnej młodzieży czy zmian w strukturze społecznej, przeprowadzone są nienachalnie, niemalże w tle, ich obecność przydaje historii autentyczności, nie odbierając przy tym walorów czysto rozrywkowych. Przyjemność z lektury, jestem o tym przekonana, mogą czerpać doświadczeni czytelnicy, którzy na bat-opowieściach zjedli zęby, na równi z osobami, dla których Gotham Central będzie jednym z pierwszych podejść do świata bat-uniwersum.
Autorką recenzji jest Monika Banik. Więcej o niej dowiecie się tutaj.
Gotham Central Book One: In the Line of Duty
Scenariusz: Ed Brubaker, Greg Rucka
Rysunki: Michael Lark
Kolory: Noelle Giddings, Matt Hollingsworth, Lee Loughridge
Liternictwo: Willie Schubert
Wydawca: DC Comics
Data publikacji: 16 września 2008
Oprawa: twarda (wraz z obwolutą)
Druk: kolorowy
Liczba stron: 240
Cena: $22.99
