Dick Grayson, Boy Wonder

Dick Grayson, Boy Wonder. Scholars and Creators on 75 Years of Robin, Nightwing and Batman

Batman, jako postać i popkulturowa ikona, był od swych narodzin po współczesne wcielenia przedmiotem licznych opracowań naukowych i popularnonaukowych. Historyczne, społeczne, polityczne i kulturowe znaczenia Batmana zostały poddane dogłębnym badaniom. Przez pierwszy rok swojego istnienia Batman prowadził samodzielną krucjatę przeciw przestępczości i korupcji w Gotham. Siłą napędową jego działań była trauma spowodowana morderstwem rodziców, którego Bruce Wayne był świadkiem jako dziecko. Batman w tych wczesnych historiach jawi się jako skłonny do przemocy mściciel przywracający porządek społeczny poza granicami prawa. Po roku samotnej działalności Batman zyskał wsparcie ze strony dziecięcego pomocnika (sidekick) o imieniu Robin, którego obecność wzbogaciła opowieści o zamaskowanym krzyżowcu. Dick Grayson, pierwszy Robin, pojawił się po raz pierwszy na łamach Detective Comics w kwietniu 1940 roku i od tego momentu stał się jednym z najważniejszych elementów świata Batmana, nawet wtedy gdy dorósł i zdecydował się porzucić swoją dotychczasową tożsamość.

 

Przez siedemdziesiąt pięć lat postać Dicka Graysona, jak i jego relacje w obrębie Bat-rodziny, przeszły wiele zmian. Zbiór esejów i wywiadów Dick Grayson, Boy Wonder. Scholars and Creators on 75 Years of Robin, Nightwing and Batman pod redakcją Kristen L. Geaman stanowi próbę wielopłaszczyznowego spojrzenia na rolę Dicka Graysona w komiksach o Batmanie oraz na proces jego dojrzewania do objęcia roli niezależnego superbohatera o pseudonimie Nightwing. Książka podzielona została na cztery części, które umożliwiają przyjrzenie się postaci Cudownego Chłopca (the Boy Wonder), jego ewolucji, relacjom z mentorem, przyjaciółmi, a także społecznemu, kulturowemu i politycznemu podłożu jego działań z różnych perspektyw. Jako że nie jest moim celem streszczanie poszczególnych artykułów, zaznaczę jedynie główne tematy poruszane w poszczególnych częściach oraz niektóre ważne kwestie, do których odnosili się autorzy więcej niż jednego artykułu.

 

Historyczny, społeczny i polityczny kontekst działalności Robina jest przedmiotem rozważań w pierwszej części omawianej książki. Autorzy pokazują, jak zmieniał się wizerunek oraz postrzeganie pomocnika Batmana w zależności od historycznych uwarunkowań. Punktem wyjścia są rozważania nad samym pomysłem dziecięcego pomocnika i jego rolą, którą było pozyskanie uwagi młodszych czytelników. Chociaż książka jest poświęcona Dickowi Graysonowi, to autorzy tekstów próbują porównywać jego działania jako Robina z osobami, które przejęły te funkcję po nim: Jasonem Toddem i Timem Drakiem. W drugiej części książki autorzy skupiają się na relacjach w ramach Dynamic Duo. Autorów interesuje zwłaszcza rola jaką odegrał Batman w życiu osieroconego Dicka oraz natura przyjaźni pomiędzy dorosłym superbohaterem a jego młodym pomocnikiem. Autorzy nie unikają trudnych tematów, takich jak choćby homoerotyczne podteksty w relacjach Batmana i Robina dogłębnie analizowane przez Catherine M. Vale.

 

Trzecia część Dick Grayson, Boy Wonder… poświęcona jest przemianie Dicka Graysona z Robina w Nightwinga. Badacze skupiają swoją uwagę na różnorodnych interpretacjach tego procesu przedstawionych przez różnych autorów komiksów. Autorzy wyjaśniają różnice dotyczące początków działalności Nightwinga, wskazując na zmiany w ciągłości, jakie nastąpiły w uniwersum DC i wpłynęły na proces dojrzewania Dicka Graysona. W zależności od scenarzysty decyzja o uniezależnieniu się od Bruce’a Wayne’a („ojca”) była jego własną lub została sprowokowana przez zachowanie i czyny Batmana. W czwartej części książki autorzy poddają pogłębionej analizie relacje Dicka Graysona w obrębie Bat-rodziny, jak też jego stosunki z Teen Titans, grupą superherosów, której przewodzi jako Nightwing. Spojrzenie Bethany F. Brengan na znaczenie postaci Alfreda, lokaja Bruce’a Wayne’a, w okresie dorastania młodego Graysona, jest szczególnie interesujące. Z czasem scenarzyści zaczęli ukazywać Alfreda jako wyrozumiałego „ojca”, troszczącego się o emocjonalne potrzeby Robina bardziej niż Batman, którego podejście skupiało się na podkreślaniu dyscypliny niezbędnej w walce z przestępczością w Gotham.

 

Naukowa część książki została uzupełniona wywiadami z pięcioma scenarzystami komiksowymi, którzy pracowali nad postacią Dicka Graysona. Dennis O’Neil, Marv Wolfman, Chuck Dixon, Devin Grayson and Kyle Higgins, z którymi rozmawiała redaktorka tomu, zajmowali się superbohaterskimi wcieleniami Graysona, a także tworzyli opowieści o Batmanie. Byli oni odpowiedzialni za stworzenie kluczowych opowieści pokazujących rozwój Graysona jako osoby, ale też jako superbohatera. Ich wypowiedzi zamieszczone w książce Dick Grayson, Boy Wonder… pozwalają lepiej poznać proces tworzenia komiksowych postaci, a także sposób podejmowania przez nich decyzji dotyczących ostatecznego kształtu historii i postaci.

 

Pomimo że każdy artykuł poświęcony jest określonym aspektom prywatnego i superbohaterskiego życia Dicka Graysona, kilka tematów powraca w więcej niż jednym tekście. Dorastanie Graysona jak również jego uniezależnienie się od Batmana wydają się jedną z najczęściej dyskutowanych kwestii. Przez lata wielu scenarzystów tworzyło opowieści o przemianie Dicka Graysona: od osieroconego chłopca, który był świadkiem morderstwa własnych rodziców, poprzez jego przygody jako pomocnika Batmana Robina, po osiągnięcie gotowości do przyjęcia tożsamości Nightwinga i podjęcie działalności niezależnej od swojego przyjaciela i opiekuna. Niezależność Dicka od jego „ojca” nie oznacza, że przestali oni ze sobą współpracować, ale ich współdziałanie oparte jest na zasadzie równości obu stron. Różne osobowości, różnice w podejściu do innych, osób jakie cechowały Batmana i Robina, były widoczne od początków Dynamic Duo. Robin pojawił się aby wprowadzić trochę światła do okrutnego i ponurego świata Mrocznego Rycerza. W sferze wizualnej zostało to podkreślone jasnymi kolorami stroju Robina, a w dialogach pojawiły się elementy humorystyczne. Przez lata Dick Grayson dorósł, wyprowadził się z „rodzinnego” domu i zaczął prowadzić własne życie, podczas gdy inni przejęli kostium Robina.

 

Kilku autorów w omawianym tomie podjęło się próby odpowiedzi na pytanie: co to znaczy być dobrym Robinem? Jakie zachowania, jak również jaki system moralny, są konieczne, by dobrze wypełniać tę rolę? Oczywiście brak jednoznacznych odpowiedzi. Cara L. MacNeil-Donoghue wskazała na trzy cechy dobrego wypełniania roli Robina: sprawność fizyczna, poczucie sprawiedliwości „wolne od osobistego zaangażowania” oraz „absolutna lojalność wobec Gacka”. Dick Grayson był postacią lepiej spełniającą powyższe warunki w porównaniu z dwoma swoimi następcami. Jego moralne standardy, empatia oraz zdolność wybaczania pozwoliły mu nawet skutecznie zastąpić Batmana.

 

Dick Grayson, co podkreślono w recenzowanym tomie kilkukrotnie, dzieli z Brucem Waynem doświadczenia i światopogląd. Obaj są sierotami, nienawidzą zabijania, używania broni, a także mają podobne poczucie sprawiedliwości. Z tego względu to właśnie Dick okazał się idealną osobą, która mogła zastąpić powracającego do zdrowia Bruce’a Wayne’a w roli Batmana. Wątek dziedzica peleryny i maski Batmana jest często dyskutowany w analizowanej książce, a autorzy wydają się jednogłośnie optować za Dickiem jako najwłaściwszą osobą.

 

Ostatnim z ważnych pytań, do których zadania skłania lektura Dick Grayson, Boy Wonder…, jest niechęć filmowców oraz niektórych scenarzystów komiksowych do umieszczania w ich dziełach postaci Robina. Pomijając serial Batman z lat sześćdziesiątych oraz Powrót Batmana i Batmana i Robina Joela Schumachera (choć w tych ostatnich nie jest on ani dzieckiem ani nawet nastolatkiem) Robina brak na wielkim ekranie. Dick Grayson nie pojawił się w Powrocie Mrocznego Rycerza Franka Millera, gdzie postać Robina została przejęta przez nastolatkę Carrie Kelley. Christopher Nolan także odmówił włączenia postaci Robina do swojej batmanowskiej trylogii, choć aluzja do tej postaci pojawiła się w końcówce filmu Mroczny Rycerz Powstaje. Skorzystanie z osoby Robina pozwoliłoby twórcom (filmowym jak i komiksowym) na pogłębienie postaci Batmana, pokazanie jego bardziej ludzkiej strony.

 

Dick Grayson, Boy Wonder… to bardzo ciekawy zbiór artykułów poświęconych głównym aspektom superbohaterskiej kariery Dicka Graysona – zarówno jako Robina, jak i Nightwinga. Po 75 latach Dick Grayson zasłużył na miejsce w historii amerykańskiego komiksu. Recenzowana książka trafnie pokazuje, jak ta wielowymiarowa postać wpłynęła na twórców i czytelników komiksów i dlaczego dalsze studia nad jej fenomenem są konieczne.

Autorem recenzji jest dr Wojciech Lewandowski – badacz specjalizujący się w analizie problematyki społecznej i politycznej w kulturze popularnej (powieściach graficznych i komiksach, rocku progresywnym i literaturze grozy). Pracuje w Instytucje Europeistyki na Uniwersytecie Warszawskim. Współzałożyciel i sekretarz Grupy Badawczej Brytyjskich Studiów Społeczno-Politycznych BRITANNIA. Wykładowca w Ośrodku Studiów Amerykańskich UW. Prowadzi bloga Gitarą Rysowane poświęconego popkulturze z naciskiem na komiks i muzykę rockową.

Korekta: Monika Banik.

Serdeczne podziękowania dla Eurospan Group Turpin Distribution oraz wydawnictwa McFarland za udostępnienie egzemplarza do recenzji.

Dick Grayson, Boy Wonder. Scholars and Creators on 75 Years of Robin, Nightwing and Batman

Redakcja: Kristen L. Geaman

Wydawca: McFarland & Company

Rok wydania: 2015

354 strony