GORĄCZKA KOMIKSOWEJ DEKADY
Okres w amerykańskim komiksie rozciągający się pomiędzy rokiem 1970 a 1985, określany mianem Brązowej Ery, stał się początkiem wielkich zmian w tym medium. Niniejsza publikacja nie do końca mieści się w owych ramach, nie mniej doskonale obrazuje czas rozkwitu Brązowej Ery i początków Ery Współczesnej, a przy okazji wprowadza nas w świat prywatnej Złotej Ery autora.
W roku 1976, kiedy rozpoczyna się opowieść George’a Khouryego, Stany Zjednoczone Ameryki świętowały dwusetna rocznicę swojego istnienia, kraj przeżywał swoiste odrodzenie. Otrząsnął się wreszcie z czasów kryzysu, zostawiając za sobą kontrowersyjną wojnę w Wietnamie i również działającą na obywateli jak czerwona płachta na byka aferę Watergate i wkraczał w nowe, lepsze – takie były przynajmniej oczekiwania – czasy. Wszystko to przełożyło się na medium komiksu, które przeżywało powrót mroczniejszych fabuł, ale także i swoistej nadziei. Bo jak mogłoby zabraknąć tego drugiego, kiedy do Marvela powrócił nie kto inny, tylko sam Jack Kirby? Równo dekadę później oblicze całego obrazkowego medium zostaje odmienione nie do poznania, nadchodzi ostateczny kres tak zaciekle bronionej niewinności za sprawą dwóch reformatorów – Franka Millera i Alana Moore’a. Pomiędzy jednak rozciąga się cały świat, cały wszechświat graficznych doznań czekających na ich poznanie.
George Khoury, choć w Polsce raczej nie kojarzony, jest znanym i cenionym autorem książek publicystycznych poświęconych komiksowi, a w szczególności tych dotyczących twórczości Alana Moore’a. Co za tym idzie, także i w tym wypadku nie brak jest rozdziału poświęconego temu brytyjskiemu scenarzyście. Trudno jednak byłoby uczynić inaczej, skoro rok 1986 to rok jego największego triumfu. Ale spokojnie, Khoury nie ogranicza się tylko do swoich ulubionych tematów (choć to może nie najlepsze określenie, skoro sama główna treść w
ynika z jego pasji), a stara się – z rewelacyjnym zresztą skutkiem – uchwycić wszystkie możliwe aspekty. Zresztą kompleksowość i drobiazgowość to największe zalety Comic Book Fever. Autor pokusił się o omówienie najważniejszych serii i ich przedstawicieli, sypnął kilkoma mniej oczywistymi tytułami (Casper, czy zapomniane już nieco G.I. Joe, a nawet wydany przez Marvel zeszyt poświęcony Janowi Pawłowi II), przypomniał najważniejsze eventy/crossovery (Tajne Wojny, Kryzys na Nieskończonych Ziemiach) i, oczywiście, zaprezentował sylwetki i dokonania najważniejszych twórców owej dekady. Przy okazji zrobił to w stylu nie tyle profesjonalisty podchodzącego do tematu (chociaż profesjonalizmu nie można mu w najmniejszym stopniu odmówić), a miłośnika, który chce opowiedzieć komuś o swojej pasji. I naprawdę warto jest go wysłuchać.
Tego, co znalazło tutaj dla siebie miejsce, nie sposób streścić w prosty, szybki sposób. Druga połowa lat 70 XX wieku to okres, w którym działo się wiele nie tylko na polu dwóch molochów – Marvela i DC. Kiedy Matel wypuściło swoje zabawki Big Jim, inspirowane G. I. Joe, wsparło je od razu krótkim komiksem. Samo G. I. Joe (również to komiksowe) natomiast wprowadzało zmiany i nowe postacie.
Innym aspektem komiksowego rynku tamtych czasów jest rosnąca popularność superbohaterskich opowieści. W efekcie przybywało tytułów, zwiększała się różnorodność, twórcy zaczęli sięgać po nowe tematy, a w tym czasie komiksy dla dzieci, znane doskonale tytuły od Harvey (Casper, Richie Rich) przeżywały kryzys, jakby na rynku nie było już dla nich miejsca. Za to np. Amazing Spider-Man czy X-Men mieli się tak dobrze, jak chyba nigdy wcześniej. Czas przełomu lat 70 i 80 to czas, kiedy Pajęczak doczekał się pierwszego spin-offu w postaci Marvel Team-Up, a w tym czasie Mutanci otrzymali swoje najlepsze opowieści w historii, jak słynna saga Mrocznej Phoenix. Jednocześnie Marvel wystartował z serią What if…, prezentującą alternatywne wersje kluczowych zdarzeń. Khoury z drobiazgowością relacjonuje wszystkie te fakty, przypominając także mody, którym ulegały komiksy, jak sporty walki.
Omawiana przez autora dekada to także okres powstania rozlicznych crossoverów i tzw. limited series, w których mieli szansę zabłysnąć twórcy ze swoimi autorskimi dziełami czy pomysłami nienadającymi się stricte do głównych serii. Spiderman walczący z Supermanem? Zderzenie ze sobą wszystkich światów i postaci? A gdzieś pomiędzy publikowano komiksy Star Wars, Kiss, Alice Cooper i całe mnóstwo innych, które teraz praktycznie popadły w zapomnienie. W tamtym czasie wszystko było możliwe.
Ale nic z tego możliwe by nie było, gdyby nie twórcy. Frank Miller. Stan Lee. John Romita. Alan Moore. Jim Starlin. Neal Adams. John Buscema. Wielu, wielu innych. Gdyby nie oni, gdyby nie ich talent i reformy, komiksy wyglądałyby zupełnie inaczej. To oni przetarli ścieżki i zmienili wszystko. A Khoury oferuje kompleksowe spojrzenie na ich osoby.
Minusy? Kiedy zacząłem lekturę miałem pewne obiekcje względem szaty graficznej. Konkretnie wydała mi się zbyt kolorowa, zbyt krzykliwa, zbyt rzucająca się w oczy. To jednak tylko wrażenie pierwszych stron, które szybko ustępuje miejsca zadowoleniu, że oprócz znakomitego tekstu na czytelników czeka także bogactwo ilustracji. Okładek, plansz, kadrów, zdjęć…
Ogrom pracy, ogrom materiałów i ogrom miłości do komiksu opłaciły się. Efekt finalny jest zachwycający. I pozostaje jedynie niedosyt, że George Khoury ograniczył się tylko do jednej, jedynej dekady. I że to jego książkowe pożegnanie. Ale tym bardziej warto je poznać i zagłębić się w epokę brązu amerykańskiego komiksu.
Autorem artykułu jest Michał Lipka. Rocznik 88. Z komiksów nigdy nie wyrósł, choć pasjami czyta powieści i sam także stara się pisać. Ma na koncie kilka publikacji, scenariusz komiksowy też zdarzyło mu się popełnić, ostatnio jednak przede wszystkim skupia się na recenzjach i publicystyce, pisanych m.in. dla prowadzonego przez siebie bloga Książkarnię.
Dziękujemy Wydawnictwu TwoMorrows Publishing oraz autorowi za udostępnienie egzemplarza do recenzji.
Tytuł: „Comic Book Fever”
Autor: George Khoury
Wydawnictwo: TwoMorrows Publishing
Miejsce wydania: USA
Liczba stron: 240
Format: 21,59 x 27,68 cm
Oprawa: miękka
Cena z okładki: $ 34.95
